Tips: glutenintolerantie, wat nu?

Je weet inmiddels dat jij of je kind glutenintolerantie heeft. Wat nu? Het goede nieuws is dat er nog heel veel mogelijk is. Het iets minder goede nieuws is dat het even duurt voordat je een nieuw ritme te pakken hebt en je er handig in wordt. Maar geen nood, Cucina di Clara helpt je graag op weg zodat je zo snel mogelijk de draad weer kunt oppakken en weer kunt genieten van allerlei leuke en lekkere dingen.

Tips voor in de keuken:

Ruim een keukenkastje in speciaal voor glutenvrije producten zoals pasta, crackers, koekjes, en bakmeel. Op deze manier kunnen er geen ongelukjes gebeuren door kruisbesmetting met glutenhoudende producten;
Sticker of merk alle meelproducten (maizena, meel, pasta, crackers, polenta, couscous, etc.) duidelijk als je ze in aparte glazen potten of plastic bewaardozen bewaart. Hou glutenvrije en glutenhoudende producten apart van elkaar op een vaste plek in de keuken. Doe hetzelfde met diepvriesproducten;
Gooi of geef alle glutenhoudende bakmeel en allesbinders op basis van tarwe weg. Dan kunnen er ook geen ongelukken bij het bakken gebeuren;
Zorg voor aparte keukengerei die je alleen maar gebruikt voor het bereiden van glutenvrije maaltijden: een eigen broodplank, een aparte houten spatel, broodbakblik;
Als je een vriezer hebt kun je veel dingen die je zelf bakt of klaarmaakt invriezen. Dat scheelt heel veel tijd op drukke dagen. Maak meerdere porties tegelijkertijd en vries ze in plastic bakjes in. Merk ze goed met GV-sticker en datum;
Als je zelf brood gaat bakken en je hebt een ruime oven, maak dan twee broden tegelijkertijd. Laat ze daarna goed afkoelen, snijd ze in sneetjes en vries de broden in goede vrieszakken in. Ik gebruik ‘zip-lock’ zakken (te vinden bij bv Ikea en supermarkten) omdat ze handig en stevig genoeg zijn bij dagelijks gebruik. Merk de zakken duidelijk om verwarring met eventueel ander brood te voorkomen. Leg bij voorkeur de glutenvrije producten op een vaste plek in de vriezer, of gebruik daarvoor een aparte plank en stem het af met je huisgenoten;
Bak een voorraad glutenvrije pannenkoeken en cupcakes en vries deze in. Bij pannenkoeken kun je ze om en om met aluminiumfolie verpakken zodat ze niet aan elkaar plakken bij gebruik. Doe het geheel dan in een grote diepvrieszak. De cupcakes kun je prima in een diepvriesdoos bewaren;
Als je niet-glutenvrije huisgenoten hebt zorg dan samen altijd voor een schoon en kruimelvrij aanrecht. Ruim broodmessen en bordjes zo snel mogelijk op;
Als je huisgenoten hebt zorg voor een eigen potje beleg (pindakaas, jam, chocopasta, etc.) en merk ze duidelijk (ook de deksel) met een watervaste stift. Zorg ook voor een apart boterkuipje en zet daar ook duidelijk je naam op. Spreek duidelijk af dat zij niet aan jouw potjes mogen komen. Als het niet anders kan, zorg er dan voor dat je een schone lepel gebruikt om de inhoud eruit te lepelen. De lepel mag dan niet aan het brood of cracker komen :-).

Tips voor buiten de deur:

Als je op pad gaat neem dan altijd een plastic trommeltje mee met crackers of eventueel koekjes of een cakeje. Je weet maar nooit waar je belandt voor een onverwacht kopje thee of lunch;
Zorg voor een glutenvrije (noten)reep in je (hand)tas of het handschoenvakje van je auto;
Bij kleine kinderen stop een extra banaan of een glutenvrije ligakoek in je tas voor onverwachte momenten.

Tips voor op reis
Hoe bereid je een stedentrip of vakantie voor?

Google op glutenvrij in combinatie met je stad van bestemming. Sommige landen zijn beter ingericht op glutenvrij (bv Italië en Spanje) onder andere omdat hun eetcultuur heilig is en iedereen mee moet kunnen genieten.
Google de namen van biologische en/of reformwinkels op de plaats van bestemming. Meestal kun je dan via hun website een kijkje nemen in hun glutenvrij assortiment. Zo kun je meestal crackers, koekjes en indien nodig pasta of voorverpakt brood vinden. Handig voor als je backpackt.
Via bepaalde blogs of restaurantrecensies kom je tot adresjes waar anderen je voor zijn gegaan.
Neem crackers en eventueel vers brood mee voor een paar dagen. Dan weet je zeker dat je de eerste dagen goed doorkomt voor wat betreft het ontbijt en eventueel lunch. Ik smeer dan ook voor de zekerheid 1 of 2 broodjes of neem gezonde snacks mee om de ‘trekmomenten’ door te komen. Je legt tenslotte heel wat kilometers af als je cultuur en shop-hotspots bezoekt…
Er zijn ook veel mogelijkheden bij de reguliere restaurants. Vermijd daarbij de drukke toeristische plekken waar omzet en snelheid belangrijker zijn dan klantgerichtheid. Kies een restaurant uit met een gevarieerde kaart en overleg van tevoren over de mogelijkheden. Wees daarbij vriendelijk en geduldig. Een poging om afstemmen in de lokale taal doet vaak wonderen. De reactie en deskundigheid van de ober in kwestie bepaalt of je er wel of niet in kunt vertrouwen of je in goede handen bent.

Tips voor crèche, school of BSO:

Bespreek je situatie met de KDV-manager en de crècheleidster en spreek met ze af dat je kind bv op de kopse kant van de tafel mag zitten tijdens het eten. Zo voorkom je dat er onnodige glutenhoudende kruimels van een buurkindje op het bord van je kind terecht komen.
Stem in het begin van het (school)jaar goed af met de nieuwe leerkracht van je kind;
Stel in het begin van het schooljaar een brief op uit naam van je kind waarin je uitlegt wat glutenintolerantie is en wat het met je doet. Wees open maar wel positief, en laat je kind de brief zelf uitdelen in de klas. Herhaal dit ieder jaar om de geheugens weer op te frissen, en pas de schrijfstijl aan aan de leeftijd van de klas. Zie voorbeeldbrief;
Laat de betrokken leerkracht of leid(st)er erover praten in de groep. Vertel zelf of laat je kind zelf een spreekbeurt houden over glutenintolerantie en laat (zelfgemaakte) glutenvrije koekjes uitdelen. De betrokkenheid van de klas- of groepsgenootjes zal je verbazen;
Zorg voor een plastic trommetje met glutenvrije snoep en koek voor in de klas en op de BSO en stem dit af met je kind en de leerkracht/leid(st)er. Zo kan je kind altijd meedoen met een verjaardag mocht de jarige vergeten zijn iets aparts voor je kind mee te bergen;
Stem tijdens de Feestdagen goed af met de leerkracht of de Oudercommissie van school wat de bedoeling is. Speel daar op in door bv glutenvrije pepernoten in een apart zakje mee te geven of glutenvrije hapjes te maken voor je kind voor het schoolkerstdiner. Het is misschien wat geregel maar je kind kan wel meegenieten van deze mooie klasmomenten;
Zorg een paar weken voor de feestdagen dat je voorraad diepvries GV bladerdeeg, cakejes en pannenkoeken op peil is. Dit biedt uitkomst bij onverwachte feestjes en voorkomt onnodige stress in deze drukke tijden. Zorg ook voor een voorraad van je lievelingskoekjes.

Tips bij het boodschappen doen:
Ontvang je een glutenvrije gast? Als ‘glutenvolle’ eter kun je zorgeloos boodschappen doen en zelfs online bestellen. Als je glutenvrij inkoopt moet je zorgvuldiger te werk. Maar met een paar handige trucjes en tips hoeft het niet veel meer tijd te kosten dan gebruikelijk:

Rood / Off-limit en dus heel snel aan voorbij lopen: alle brood- en ontbijtproducten, koekjes, gebak en taarten, gepaneerde vlees en vis, pasta, pizza, snacks, hamburgers met beschuit/paneermeel. Bier mag ook niet;
Oranje / Twijfelgevallen. Dit zijn de lastigste producten. Gelukkig helpt de nieuwste etiketteringswet bij het opsporen van allergenen. Europese fabrikanten moeten alle allergenen duidelijk vermelden op de productetiketten. Kies dus producten voorzien van een glutenvrij teken of waar geen tarwe, gluten, rogge, gerst, spelt of kamut in is verwerkt. Let dus op bij gebonden sauzen en soepen;
Groen / Toegestaan: groenten, fruit, melk- en zuivelproducten, vlees en vis (mits niet gepaneerd of met paneermeel bewerkt), aardappels, rijst, quinoa, sappen, frisdrank, wijn en sterke drank. Check bij toetjes maar ook bij gemarineerde (bv BBQ) producten of er geen verborgen gluten in zijn verwerkt (bv koekjes). Kijk ook eens in het dieetschap. Vooral bij de grotere supermarkten vind je een aardig assortiment glutenvrije producten, herkenbaar aan het glutenvrije logo (doorgehaald korenaar in een cirkel).

Sommige supermarkten spelen goed in op de groeiende behoefte van mensen met een voedselallergie of intolerantie. Op hun website kun je meestal veel informatie vinden over hun meest actuele glutenvrij assortiment. Op www.ah.nl/allergenen vind je een lijst met glutenvrije huismerkproducten. Op www.jumbo.com kun je op ‘glutenvrije producten’ zoeken en zo het glutenvrij assortiment te zien krijgen. Beide grootgrutters besteden er ook aandacht aan in hun maandelijks receptenblad via Tags of onder bijzondere rubrieken.

In de keuken voor een glutenvrije gast:
Ga je zelf uitgebreid koken of houd je het liever eenvoudig? Waar je ook voor kiest hou wel even rekening met een aantal praktische zaken:

Werk voor je glutenvrije gast met schoon keukengerei, bestek en een aparte plank of bord voor bv brood of gebak. Zo voorkom je kruisbesmetting van glutenvolle kruimels op glutenvrije producten;
Gebruik een nieuwe jam of chocopasta pot voor het broodbeleg. Hetzelfde geldt voor mayonaise of gebruik een knijpfles;
Doe geen croutons door de salade. Kies als alternatief bijvoorbeeld voor zaden, pitten of noten;
Wil je zelf een saus maken, bind het dan af met aardappelzetmeel of (zuivere) maïzena op basis van 100% maismeel. Gebruik geen tarwebloem of allesbinder waar tarwe in verwerkt zit;
Mocht je pasta willen koken dan vind je bij een aantal supermarkten smakelijke en betaalbare pasta (bv. Pasta d’ Oro van Sam Mills). Kook de pasta in een aparte pan en gebruik ook een eigen roerlepel. Zorg ervoor dat de pastasaus niet is gebonden met tarwe en houd de pastasaus apart. Gebruik voor het opscheppen aparte lepels die niet in contact komen met de glutenhoudende pasta;
Gebruik geen recepten waar broodkruim, beschuit of paneermeel in verwerkt zit (bv gehaktballen of hamburgers);
Gebruik geen gepaneerd(e) vlees of vis. Wil je toch een gepaneerd recept op tafel zetten maak het dan zelf met glutenvrij paneermeel op basis van rijst of maïs van b.v. Schär of Orgran;
Let op bij worst: soms zit er tarwemeel doorheen, soms niet. De meeste ambachtelijke worsten zijn glutenvrij maar vraag het voor de zekerheid na of check het etiket.

Tips voor kinderpartijtjes:

Zet bij voorkeur geen ‘broodjes bakken’ op het programma. Dit is een grote straf voor het glutenvrije kind in kwestie want het kan niet meedoen aan de activiteit. Als het niet anders kan, zorg er dan voor dat het deeg al klaar is voor dat het feestje begint en maak de keuken en tafel schoon, dan hangt er geen gluten in de lucht. Vraag de ouders van je glutenvrije gastje om zelf glutenvrij brooddeeg en eigen bakspulletjes mee te nemen. Plaats het glutenvrije kind aan het hoofd van de tafel zodat de kans op ‘rondscharrelende’ handjes in de buurt van het glutenvrij brooddeeg beperkt blijft. Zo kan het glutenvrije kind toch gezellig meedoen;
Vraag om hulp bij de ouders van je glutenvrije gast. Ze helpen je graag met glutenvrij gebak of pannenkoeken, glutenvrije broodjes voor broodjes-knak, en tips over glutenvrij snoep;
Als je op pad gaat, vraag dan de ouders om een eigen picknick mee te geven. Dan weet je zeker dat ook je glutenvrije gast niets tekort komt. Snoeptomaatjes, druiven, mandarijnen, komkommer en blokjes kaas zijn altijd OK;
Bij veel pannenkoekenhuizen worden glutenvrije pannenkoeken gemaakt van mais- of rijstemeel geserveerd. Informeer naar de mogelijkheden en bel altijd even van tevoren dan gaat er niets mis;
Als je snoep wilt uitdelen dan zijn gelukkig mogelijkheden zat. Snoep zoals Fruitella, spekjes van Frisia, bonbon van Napoleon en snoepjes van Haribo (behalve het dropsnoep) zijn glutenvrij. Check voor de zekerheid de verpakking want de ingredienten kunnen wel eens veranderen. Drop kan over het algemeen niet: daar zit meestal tarwemeel in. Snoepwinkel Jamin heeft bij zijn snoepschepbakken altijd allergenentekens staan. Check de tekens in de winkel en je maakt makkelijk de juiste keuze. Als je bang bent voor kruisbesmetting kies dan voorverpakt snoep. Op jamin.nl is het glutenvrij assortiment te vinden.